Psychoza to zaburzenie psychiczne definiowane w psychiatrii jako stan umysłu, w którym na skutek zakłóceń w postrzeganiu rzeczywistości, a czasem także zaburzeń świadomości, osoba ma trudność z odróżnieniem tego, co jest rzeczywiste, a co nie. Sposób myślenia osób dotkniętych psychozą ulega zwykle całkowitej dezorganizacji. Objawami mogą być fałszywe przekonania (urojenia) bądź widzenie i słyszenie rzeczy, których nie widzą i nie słyszą inne osoby (halucynacje). Osoba znajdująca się w stanie psychozy ma przekonanie o realności swoich przeżyć i wydaje się jej, że funkcjonuje normalnie.

Psychoza jest ogólnym terminem opisującym całą grupę ludzkich zachowań, które mogą mieć rozmaite przyczyny i dlatego nie jest traktowana jako osobna jednostka chorobowa. W mowie potocznej termin ten jest często nadużywany do określania wszelkich „nienormalnych” zachowań.

Psychozy z zachowaną świadomością można podzielić na psychozy dotyczące zaburzeń spostrzegania i psychozy dotyczące zaburzeń myślenia. Obydwa te rodzaje zaburzeń psychotycznych charakteryzuje zachowanie świadomości,

Psychozy dotyczące zaburzeń spostrzegania
Polegają na doznaniach patologicznych iluzji, bądź omamów. Iluzje polegają na zniekształceniach spostrzeżeń, jak np. przekonanie o obecności osoby siedzącej na krześle, podczas gdy obiektywnie wisi tam jedynie marynarka. Omamy polegają na spostrzeganiu czegoś, czego w ogóle nie ma w miejscu wskazanym przez doznającego, przeważnie chodzi o doznania z poszczególnych zmysłów:

Wzrok: Omamy wzrokowe oznaczają spostrzeganie czegoś, czego realnie nie ma w miejscu wskazanym przez chorego.
Słuch: Omamy słuchowe polegają na doświadczeniu bodźców słuchowych z zasięgu percepcji, co do którego inne osoby stwierdzą, że nie słyszą niczego.
Węch: Chory, przebywający w zasięgu węchu z innymi osobami, które „niczego nie czują”, jest przekonany że czuje jakiś specyficzny zapach, przeważnie określany jako „smród”.
Dotyk: Doznanie, które zwykle pozostaje w opozycji dla własnych doznań (prawidłowych) wzrokowych. Chory „czuje” bodźce dotykowe, np. „łażące po nim robaki”, choć ich nie widzi, tak jak otoczenie. Omamy czuciowe przeważnie występują w sytuacjach o ograniczonej widoczności.
Zmysł równowagi: w psychiatrii bez większego znaczenia.

Psychozy dotyczące zaburzeń myślenia
Dotyczą formy albo treści myślenia. Zaburzenia dotyczące formy dzielą się na zaburzenia toku myślenia i zaburzenia struktury myślenia. Nieprawidłowy tok myślenia polega na: spowolnieniu, przyspieszeniu, otamowaniach, natłoku, rozwlekłości, czy słowotoku. Zaburzenia treści myślenia polegają na myślach nadwartościowych, urojeniach, automatyzmach i myślach natrętnych.